میگرن یکی از بیماری های پر درد مغز و اعصاب میباشد که از مشخصه آن سردرد های شدید یا ملایم متوالی میباشد. علت میگرن تا اکنون ناشناخته میباشد. میگرن یک نوع بیماری عصبی میباشد؛ که می‌تواند شامل علائم متعدد باشد. به طور کلی میگرن با سردرد شدید و خسته کننده شناخته شده است. علائم امکان دارد شامل تهوع، استفراغ، حتی مشکل در صحبت کردن، بی حسی یا سوزن شدن سر و حساسیت داشتن به نور و صدا بشود. این بیماری تقریبا ممکن است افراد در سنین مختلف را درگیر کند. تشخیص سردردهای میگرنی بر پایه تاریخ بالینی، علائم هایی که گزارش شده است؛ و با حذف کردن علت های دیگر تعیین بشود.
میگرن چیست
سر دردهایی که به طور مکرر و اغلب یک طرف سر را درگیر میکنند و بیشتر اوقات همراه با بی اشتهایی، تهوع و استفراغ همراه میباشد. درد میگرن نبض دار بوده و به شدتی شدید است؛ که فعالیت روزانه فرد را دچار اختلال میکند. سردرد ها می‌توانند از جهت شدت، (تعداد دفعات حمله در روز) و استمرار داشتن در بین بیمار ها مختلف و متفاوت است. از دیگر نشانه های میگرن حساسیت به نور و صدا است. امروزه 1_10 درصد از مردم با میگرن درگیر هستند، سازمان بهداشت جهانی سردرد میگرنی را در بین بیشترین بیماری‌های ناتوان کننده (disabling) دسته بندی میکند. بیشتر از دو سوم بیمار ها یا به پزشک مراجعه نمی‌کنند یا مراجعات خود را قطع میکنند. به همین علت است که، میگرن گاها تشخیص داده نمیشود یا ممکن است که به خوبی هم درمان نشود. شیوع این بیماری در زنان بیشتر از مردان است (تقریباً 3 برابر)، در صورتی که در سنین زیر دوازده سال، پسران بیشتر دچار این مشکل میشوند. سردرد میگرنی امکان دارد که در دوره کودکی شروع بشود و یا حتی امکان دارد که تا اوایل بزرگسالی هم رخ ندهد. سابقه خانوادگی یکی از رایج‌ترین علت های این بیماری میباشد. سردرد های میگرنی می‌توانند موجب درد شدید در عرض چند ساعت و حتی تا چند روز هم بشوند.
طبقه بندی میگرن
این بیماری می‌تواند به 3 دسته تقسیم بشود:
- میگرن کلاسیک: همراه با مقدمه (aura)
- میگرن متداول: بدون مقدمه
- میگرن پیچیده: علاوه بر این بیماری نوع دیگری از سردرد (مثل سردرد خوشه‌ای یا کششی) نیز همزمان بروز میدهد.
منظور از مقدمه یا aura به حالتی گفته میشود که پیش از سردرد در بعضی از افراد بروز میکند و کاملا به شکل یک هشدار و زنگ خطر میباشد و از شروع یک سردرد در ساعات آتی خبر میدهد. دیدن جرقه یا لکه‌های سیاه، حساسیت به نور و صدا، تهوع و علائمی از این جمله حالت aura میباشند. به همان صورت که ذکر شد اغلب بیمار ها ممکن است که این مقدمه را تجربه نمی‌کنند. از عواملی که می‌توانند موجب آغاز سردرد میگرنی بشوند:
- برخی غذاها مثل ادویه جات
- بر هم خوردن الگوی خواب
- تغییرات هورمونی (مثل دوره ماهانه در زنان)
- داروها
- فعالیت فیزیکی
- محرک بینایی، شنوایی و حتی چشایی
- تغییرات دما
- گرسنگی
- عوامل روانی
علائم میگرن
از شایع ترین نشانه‌ها و علائم میگرن به شرح زیر میباشد:
- سفتی گردن
- سر درد در یک سمت سر
- اختلال در هوشیاری
- دیدن اشکال مختلف، نقاط روشن یا درخشان از نور
- از دست دادن بینایی
- پین‌ها و سوزن‌ها در یک دست یا پا
- ضعف یا بی حسی در صورت یا یک طرف بدن
- مشکل صحبت کردن
- حرکات غیر قابل کنترل یا حرکات دیگر
- تهوع و استفراغ
- تاری دید
- نوسان خلق
- گیجی
- سر گیجه
- ضعف
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنم؟
میگرن به صورت کلی تشخیص داده نشده و درمان نشده است. اما اگر بطور منظم علائم و نشانه‌های حملات میگرنی را تجربه میکنید، برای بررسی دقیق و یافتن علت این بیماری باید به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
علل میگرن
اگر چه علت میگرن ناشناخته میباشد، اما بنظر می‌رسد که ژنتیک و عوامل محیطی از علت میگرن میباشند. علت های این بیماری امکان دارد که ناشی از تغییرات در مغز و تعامل آن با عصب سه گانه، یک مسیر درد بزرگ باشد. از علت های دیگر میگرن به عدم تعادل مواد شیمیایی در مغز – از جمله سروتونین که به تنظیم درد در سیستم عصبی کمک میکند – اشاره کنیم.
تغییرات هورمونی در زنان
بنظر می‌رسد که نوسان های استروژن یکی از علت های دیگر میگرن در زنان میباشد که این نوسان ها باعث ایجاد سردرد در بسیاری از زنان میشود. زنا ها با سابقه میگرن گاها سردرد را بلافاصله قبل یا در دوره‌های زمانی که کاهش شدید استروژن دارند، گزارش داده اند. علت میگرن در دوران بارداری یا یائسگی نیز به دلیل کاهش سطح هورمون استروژن میباشد. داروهای هورمونی، مانند دارو های ضد بارداری خوراکی و درمان جایگزینی هورمون، امکان دارد که از علت دیگر میگرن باشند.
از دیگر علل این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تنگ شدن، سپس گشادشدن و التهاب رگ‌های خونی که به پوست سر و مغز می‌رسند می‌توانند از علل دیگر میگرن باشند. سردرد هنگامی آغاز میشود که دوباره رگ‌ها گشاد میشوند. تغییر الگوی خواب، بیدار ماندن شبانه، کار کردن زیاد و خستگی زیاد از حد هم می‌تواند باعث ایجاد سردرد بشود.
بعضی اوقات زنان این سردرد ها را به دوران عادت ماهیانه ربط می‌دهند و البته مصرف قرص‌های ضد بارداری را هم از عوامل مهم برای به وجود آمدن میگرن می‌دانند. صدای بلند، نور زیاد، کنسرت موسیقی و فشار به گردن و حتی درد دندان هم نیز می‌توانند از علت های دیگر این بیماری باشند. هرچند که مصرف برخی از خوراکی‌ها. پنیر، غذاهای شور و غذاهای فرآوری شده هم امکان بروز این سردرد را تشدید میکنند.
افزودنی‌های مواد غذایی
آسپارتام شیرین کننده و گلوتامات monosodium preservative (MSG) که در بیشتر غذا ها یافت میشوند امکان دارد که باعث بروز میگرن بشوند. نوشیدنی‌های الکلی، به خصوص شراب و نوشابه های کافئین دار هم باعث میگرن یا تشدید آن میشوند.
فشار
استرس می‌تواند از علت های دیگر این بیماری باشد. تغییرات در محیط، تغییر آب و هوا یا فشار هم می‌تواند از علل بروز سردرد باشد؛ داروها داروهای ضد بارداری خوراکی و غربالگری، مثل نیتروگلیسیرین، میگرن را به شدت تشدید میکند.
افراد در خطر ابتلا
عوامل متعددی باعث میشود که شما در خطر مبتلا شدن به این بیماری باشید، از جمله:
- سابقه خانوادگی: اگر یک عضو از خانواده میگرن داشته باشد شما در خطر ابتلا به آن میباشید.
- سن: میگرن می‌تواند در هر سنی آغاز بشود، هر چند اولین بار اغلب در دوران نوجوانی بروز میدهد؛ خطر ابتلا به میگرن با افزایش سن بیشتر میشود.
- جنسیت: زنان سه برابر مردان بیشتر احتمال دارد که درگیر میگرن بشوند.
- تغییرات هورمونی: اگر شما یک زن مبتلا به میگرن میباشید، امکان دارد که متوجه بشوید که سردرد تان درست قبل یا بعد از شروع قاعدگی شروع میشود. این بیماری به صورت کلی بعد از یائسگی بهبود می‌یابد.
- استرس
- نوشیدن الکل
- سیگار کشیدن
