تنبلی چشم  ( Amblyopia)  چیست ؟

هنگامی که ما به یک تصویر یا هرچیزی نگاه میکنیم مغز ما به طور خودکار و ناخودآگاه ، چشم سالم را برای دیدن انتخاب میکند و  هم چنین با گذر زمان مغز مسیر ارسال تصویر از چشمی که دچار تنبلی است را خاموش میکند و به زبان ساده تر قطع می کند. ضعف در بینایی با تنبلی چشم متفاوت است و بدانید که تنبلی چشم  یک نوع اختلال بینایی است که  اگر در زمان مناسب تشخیص داده شود، به طور کامل قابل درمان است و در غیر این صورت  اگر تشخیص  داده نشود میتواند منجر به کم بینا شدن و یا نابینا شدن کودک شود.

چشم های برخی کودکان ، با آن که  ظاهری سالم دارد و مشکلی در ظاهر ندارد اما از دید کافی برخوردار نیست. رشد و تکامل  مرکز بینایی در مغز انسان  از دوران جنینی تا حدود ۱۰ و یا حتی 11 سالگی ادامه داشته، اما  بدانید که حداکثر سرعت رشد آن تا ۳ سالگی است و از آن به بعد با کاهش سرعت همراه است. زمانی که مشکلات دید کودکان ، قبل از ۵ سالگی درمان شود، علی رغم اینکه  اگر چشم در این زمان تنبل شده باشد، آگاه باشید که بینایی کامل کودک، قابل بازگشت است. اما پس از پنج سالگی، هر چه درمان چشم تنبل بیشتر به تعویق بیفتد، احتمال  آن وجود دارد که به دست آوردن بینایی کامل کمتر  شود به صورتی که پس از هفت تا ده سالگی کودک، درمان هیچ تاثیری نخواهد داشت.

گسترش تنبلی ‌چشم در جهان 2 تا 4 درصد است. طبق آماری که به دست آمده از اجرای برنامه ی پیشگیری از تنبلی ‌چشم در ایران ، شیوع تنبلی چشم دربین گروه  های سنی 4 تا 6 سال، 1.4 درصد است. تنبلی چشم معمولا در یک چشم اتفاق میفتد اما این امر قطعی  و حتمی نیست و امکان دارد که هر دوچشم  هم به این عارضه دچار شوند.

تحقیقات  حاظر اثبات کننده ی  این است که بسیاری از نابینایی  در یک چشم در افرادی که زیر 20 سال هستند اتفاق می افتد آن هم به علت عدم پیشگیری و درمان تنبلی چشم در سنین کودکی بوده است و قطعا این موضوع اهمیت بسزایی دارد که با پیگیری و پیشگیری تنبلی چشم را نشان میدهد.

علت تنبلی چشم چیست؟

زمانی که عملکرد طبیعی چشم ها مختل میشود، تنبلی چشم اتفاق میفتدو همچنین در بسیاری از موارد میتوان گفت علت تنبلی چشم ارثی میباشد.

به صورت کلی علت های به وجود آمدن تنبلی چشم به سه دسته عمده تقسیم می شود:

استرابیسم(انحراف چشم):

تنبلی چشم اغلب به دنبال انحراف چشم رخ می‌دهد. در استرابیسم  یا انحراف چشم‌ها، كودك برای فرار از دوبینی، از چشمی که بینایی بهتری دارد، استفاده می كند و در نتیجه چشمی که منحرف است، تکامل نیافته و تنبل می‌شود.

عیوب انکساری :

عیوب انکساری انواعی از اختلال‌های بینایی هستند که با تجویز عینک قابل اصلاح می‌باشند. تنبلی چشم هنگامی رخ می دهد که عیب انکساری شامل نزدیک بینی ،دوربینی  یا آستیگماتیسم در یک چشم (هگامی که چشم دیگر سالم است) و یا در دو چشم (در زمانی که اختلاف قابل توجهی بین شماره ی دید دو چشم وجود دارد) پدید می‌آید. در این حالت چشم ضعیف‌تر تنبل می‌شود. وجود عیب انکساری شدید در دو چشم  هم نیز می‌تواند منجر به تنبلی هر دو چشم بشود. تشخیص این نوع آمبلیوپی معمولاً مشکل است،  چراکه در این حالت ظاهر چشم‌ها طبیعی و بی نقص  بوده و به نظر می‌رسد که دید کودک مشکلی  نداشته باشد.

عوامل مسدود کننده مسیر بینایی:

عوامل مسدود کننده مسیر بینایی به مواردی مانند افتادگی پلک، آب مروارید، کدورت قرنیه و… گفته می‌شود. این مشکلات معمولاٌ شدیدترین حالت آمبلیوپی را ایجاد می‌كنند. که باید حتما پیگیری  شود توسط پزشک متخصص !

آگاه باشید و حداقل بطور مرتب از 20 سالگی به بعد سالی یکبار به پزشک مراجعه کنید و چک کنید سلامتی چشم های خود را .